Data publikacji:

Jak malować farbami olejnymi? Jakie farby na początek?

Wykorzystywanie farb olejnych znane jest od stuleci. Nie trzeba mieć rozległej wiedzy z zakresu historii sztuki, by ten rodzaj malarstwa utożsamiać z największymi artystami tworzącymi od mniej więcej drugiej połowy XV w. Wystarczy odwiedzić muzea narodowe czy galerie sztuki, by praktycznie na każdym kroku spotykać się z techniką: olej na płótnie. Jeśli sami czujemy w sobie artystyczny zew, także możemy sięgnąć po farby. Trzeba jednak wiedzieć, jak nimi poprawnie pracować, bo farby uchodzą za jedne z bardziej wymagających. W poniższym artykule przygotowaliśmy poradnik, w którym tłumaczymy nie tylko, jak malować farbami olejnymi. Znajdziesz tu praktyczne wskazówki na temat doboru pędzli i podpowiedzi, jak przyspieszyć schnięcie farby olejnej.
jaka farba olejna

Jakie farby olejne wybrać na początek?

Jeżeli dopiero zaczynamy przygodę z malarstwem olejnym, warto sięgnąć po farby studenckie z linii studyjnych. Profesjonalne farby (przykładowo takie jak Artists’ Oil Colour marki Winsor & Newton i Rembrandt od Royal Talens) stworzone są z myślą o w pełni wykształconych artystach i cechują się najwyższym stopniem pigmentacji i trwałością, co także wpływa na ich znacznie wyższą cenę. Najpierw wato wybrać zatem nieco tańsze – i wciąż bardzo trwałe – farby olejne dla osób początkujących. Od tych profesjonalnych odróżnia je jedynie delikatnie gorsza pigmentacja, bowiem farby studyjne zawierają po prostu mniej pigmentu.
Rodzaj farb to dopiero początek. Jeżeli sami chcemy malować obrazy olejne, nie musimy inwestować od razu w całą paletę kolorów. Niebieski, czerwony, żółty, sporo bieli i ewentualnie brąz w formie dodatków – właśnie w te kolory warto zaopatrzyć się najpierw. Oczywiście jeśli chcemy od razu mieć w swojej kolekcji więcej odcieni, znacznie korzystniej jest sięgać po zestawy farb olejnych.

Malowanie farbami olejnymi – dobre wyposażenie warsztatu malarskiego

 Aby odpowiedzieć w pełni na pytanie, jak malować farbami olejnymi, najpierw powinniśmy dokonać przeglądu niezbędnych przyborów, które ułatwią komfortowy artystyczny start. Czego nie może zabraknąć zatem w warsztacie początkującego malarza? Przede wszystkim płótna malarskiego – podobrazia, a także palety czy oleju lnianego lub terpentyny do rozcieńczania farb. Przyda się także sztaluga, która pozwoli nam malować w komfortowej pozycji.
Malowanie farbą olejną musi odbywać się również przy użyciu starannie dopasowanych pędzli. Warto zdecydować się na zakup pędzli szczecinowych, czyli wykonanych z naturalnego włosia lub ewentualnie syntetycznych, które bardzo dobrze je imitują. Dlaczego ma to znacznie? Pędzle do farb olejnych ułatwiają rozprowadzenie gęstych pigmentów na płótnie, a oprócz tego dość łatwo się je czyści przykładowo również przy pomocy terpentyny.
Przy doborze pędzli znaczenie ma nie tylko rodzaj włosia, lecz również jego kształt. Osoby początkujące mogą pokusić się o nieduży zestaw pędzli, by przetestować różne kształty. Najbardziej popularne są pędzle płaskie, okrągłe oraz z ukośnym włosiem – idealne, by dopracować szczegóły obrazu olejnego.

Malowanie farbą olejną – szkic i podmalówka

Najpierw sięgnijmy po gotowe, zagruntowane wcześniej płótno, dzięki temu praktycznie od razu będziemy mogli przystąpić do malowania farbą olejną. Pierwszym elementem, który powinniśmy wykonać, jest oczywiście szkic. Zrobienie go ołówkiem będzie dość ryzykowne, ponieważ może zabrudzić farby. Sięgnijmy po terpentynę, w której rozcieńczymy farbę akrylową, i tak przygotowaną mieszanką stwórzmy wstępny szkic. Dzięki temu będziemy mogli wprowadzić zmiany chociażby w kompozycji obrazu.
Aby oznaczyć światłocień, wykonajmy także podmalówkę przy użyciu rozcieńczonej brązowej farby. Ten neutralny odcień spisze się znacznie lepiej od czerni, bo nie pobrudzi kolejnych warstw kolorów. Po oznaczeniu świateł i cieni farbą akrylową powinniśmy kilka-kilkanaście dni odczekać aż pierwsza warstwa wyschnie.

Jak malować farbami akrylowymi? Zasada: tłuste na chude

W malarstwie olejnym obowiązuje schemat aplikacji tłustych warstw na chude. O co w nim dokładnie chodzi? Farby można rozcieńczać zarówno olejami, jak i już wyżej wspomnianą terpentyną. Tę drugą stosujemy tylko przy wykonywaniu podmalówki. Farb rozcieńczonych olejami (przykładowo lnianym) używamy podczas właściwego malowania oraz laserunku, czyli właśnie tłustą warstwę nakładamy na chudą.
Farby olejne zawsze należy rozcieńczać na palecie – nieważne, czy robimy to olejami, czy może terpentyną. Mieszanie kolorów na płótnie jest dozwolone, gdybyśmy jednak tak postąpili z rozcieńczaniem, farby utraciłyby swoją przyczepność lub doszłoby do wytrącenia pigmentów.
Jak malować farbą olejną w docelowej fazie powstawania obrazu? Najlepiej postawić na schemat – od ogółu do szczegółu. Dobrze jest obraz wykonywać w takim miejscu, by móc swobodnie odejść kilka kroków od sztalugi i ocenić kompozycję, a także dobór kolorów z nieco dalszej perspektywy.
Jak przyspieszyć schnięcie farby olejnej? Można dodać do niej medium na bazie sykatywy, oleju lnianego, roztwór żywicy czy spirytus mineralny w proporcji 10–30% do ilości farby. Gdy obraz jest gotowy i całkowicie suchy, warto zabezpieczyć go również warstwą werniksu – to ona ochroni farby przed blaknięciem, wysychaniem czy odpadaniem. Ostatnim etapem jest oczywiście czyszczenie pędzli właśnie przy użyciu terpentyny. To skuteczny rozpuszczalnik dla tłuszczów, więc oczyszczone włosie będzie czyste, miękkie i elastyczne oraz posłuży nam również podczas kolejnych sesji malarskich.
Zdjęcie: Envato Elements
Autor: Anna Mlonka