Sposób na relaks: sztuka origami

Jeśli robienie origami kojarzy ci się tylko ze szkolnymi zajęciami plastycznymi i zabawą dla dzieci, pora wyprowadzić cię z błędu. To przecież nie tylko papierowy samolocik, lecz także bombka choinkowa, origami łabędź, kwiaty… Sztuka origami to zajęcie doskonale rozwijające logiczne myślenie, precyzję i wyobraźnię przestrzenną, jest okazją do zapomnienia o codziennych obowiązkach i zrelaksowania się.

Origami — sztuka składania papieru

Pierwsze origami z papieru powstało w Chinach w VI wieku, jednak dzięki roli Japonii w jego upowszechnieniu i rozwoju jest uważane za część kultury tego kraju. Przez długi czas, ze względu na wysokie ceny papieru, było ono zajęciem dla wyższych sfer, następnie towarzyszyło obrzędom religijnym, a dopiero pod koniec XVIII wieku zaczęły pojawiać się publikacje tłumaczące, jak zrobić origami. Wcześniej wiedzę tę przekazywano z pokolenia na pokolenie.

Na szczyty popularności origami wspięło się w połowie XX wieku dzięki staraniom Japończyka Akira Yoshizawy, który nie tylko wydał wtedy książkę z nowymi, nieznanymi modelami, lecz także wraz z Amerykaninem Samem Randlettem ustandaryzował symbole używane w instrukcjach origami. Yoshizawa do dziś uznawany jest za największego mistrza sztuki origami, stworzył ponad 50 000 modeli.

Od prostokąta do łabędzia, czyli origami modułowe

Słowo „origami” oznacza „składać papier” i wyraża główną zasadę tworzenia papierowych figurek — cięcie i klejenie papieru do origami nie jest dozwolone. Kolejna reguła to tworzenie origami z papieru w kształcie kwadratu.

Przez długi czas tworzyło się je z pojedynczej kartki, jednak w miarę rozwoju tej dziedziny powstawać zaczęły origami modułowe — ze składanych elementów łączonych w całość powstają trójwymiarowe, fantazyjne figury, takie jak popularny origami łabędź, wazony na kwiaty, pudełka i tysiące innych dzieł.

Origami modułowe, jak sama nazwa wskazuje, powstaje z modułów — małych prostokątów, które po kilkukrotnym złożeniu zamieniają się w małe trójkątne „kieszonki” wkładane jedna w drugą. Ten rodzaj sztuki origami jest dość pracochłonny; przykładowo, na łabędzia origami potrzeba od 400 modułów wzwyż (do nawet kilku tysięcy), jednak efekty dają ogromną satysfakcję.

Origami z papieru, ale jakiego?

Teoretycznie, by zrobić origami, potrzebujemy jakiegokolwiek papieru w kształcie kwadratu. Nie każdy się jednak do tego nadaje — może okazać się zbyt cienki lub zbyt twardy. Uniwersalna zalecana gramatura to 80 gramów/m kw, do trudniejszych dzieł potrzebny może być twardszy papier.

Na rynku dostępne są specjalne zestawy papieru do origami, ich używanie jest wygodne, ponieważ kartki są w odpowiednim kształcie (kwadratów lub prostokątów do origami modułowego), a dodatkowo mają atrakcyjne walory estetyczne. Oprócz opakowań różnokolorowych origami — papierów można kupić papiery dwukolorowe — obie strony papieru mają różne barwy, ładnie prezentują się jako origami roślinne i kwiatowe.

Do tworzenia ozdób przydają się papiery połyskujące, cieniowane i wzorzyste, a do układania zwierzątek — papier imitujący ich skórę czy futerko. Jakość papieru nie jest aż tak istotna przy tworzeniu origami modułowego — do zbudowania łabędzia origami można użyć nawet zwykłego papieru ksero.

Za najlepszy papier do origami uważa się japoński papier czerpany, zwany „washi”. Jest on dość drogi i trudno dostępny, jednak jakościowo nie ma sobie równych. Popularne w Polsce marki tworzące papier dobrej jakości to m.in. Heyda, Cormoran, Avenude Mandarine.

Jak zrobić origami? Propozycje książkowe

Najprostsze origami z papieru to kwestia kilku zgięć, już w ten sposób możemy stworzyć serduszko, motyla lub gwiazdę. By jednak budować bardziej skomplikowane konstrukcje, będziemy potrzebować pomocy.

Choć nieocenionym źródłem inspiracji są strony internetowe hobbystów i towarzystw origami, warto zwrócić uwagę także na pozycje książkowe. Pełne zdjęć i ilustracji książki o origami krok po kroku uczą, jak zrobić origami, i często obejmują określoną tematykę układanek, dzięki czemu możemy skupić się na najbardziej nas interesującej.

Zaletą origami jest to, że używana symbolika jest uniwersalna na całym świecie, dlatego też możemy korzystać z zagranicznych wydań, nawet jeśli nie znamy języków obcych.

Oto kilka propozycji:

• „Świat origami” — jedna z najpopularniejszych książek o origami. Dobra na rozpoczęcie przygody, gdyż obejmuje różne stopnie trudności.

• Z. Wodzyńska, „Origami modułowe” — zbiór instrukcji wykonania modułowego origami, m.in. takich jak święty Mikołaj, koszyczek, origami łabędź.

• D. Jens-Helge, „Origami kwiaty z papieru” — dzięki tej książce ozdobimy nasze mieszkanie w orchidee, chryzantemy, róże i inne czarujące kwiaty oraz możemy tworzyć z nich bukiety.

• D. Dziamska, „Filmowe origami” — autorka pokazuje, jak stworzyć pszczółkę Maję, Muminki i inne bajkowe postaci, książka należy do serii „ABC origami”, w której znajdziemy wiele innych inspiracji.

• Z. Ayutre-Scheele, „Czarodziejski świat origami. Papierowe zwierzęta” — książka krok po kroku pozwala stworzyć papierowe minizoo.

• „Składam origami. Święta” — osiem świątecznych wzorów z załączonym papierem do origami, idealnych do ozdobienia mieszkania lub paczek z prezentami

• „Angry Birds Playground. Fantastyczne origami” — kto powiedział, że w Angry Birds grać można tylko na telefonie? Książeczka zawiera 13 modeli.

• C. Alexander, „Star Wars origami” — kolejny przykład, że sztuka origami nie ma granic, pasjonaci serii uczą się tworzyć 36 różnych modeli, od broni aż po bohaterów i statki.

Zabawa dla dużych i małych

Origami to relaksująca i wyciszająca forma spędzania czasu, ale także świetna okazja do twórczej zabawy z dziećmi. Nie tylko maluchy, lecz także rodzice będą dumni z własnoręcznie stworzonej kolekcji, a jednocześnie urocze figurki są dobrym pomysłem na prezent. Origami łabędź przypadnie do gustu młodej parze, w pudełko origami można włożyć drobny upominek, ale nawet małe serduszko czy zwierzątko zrobione na poczekaniu może przywoływać miłe wspomnienia u obdarowanej osoby.

Origami ciekawostki

Na koniec garść ciekawostek origami:

• Popularny origami żuraw jest ważną częścią japońskiej kultury — symbolizuje zdrowie, szczęście i pokój. Największy żuraw origami, stworzony z arkusza sklejonego papieru o wielkości 100x100 metrów, ma skrzydła o rozpiętości 82 metrów. Dla kontrastu — najmniejszy żuraw powstał z kwadratu o bokach długości… 0,1 milimetra.

• Japońska legenda mówi, że jeśli chory zrobi tysiąc żurawi origami, uda mu się powrócić do zdrowia.

• W Japonii odbywają się mistrzostwa w lataniu samolotem origami. Najdłuższy zanotowany lot wynosi 29,2 sekundy.

• Pierwsze towarzystwo origami ufundowane zostało w Wielkiej Brytanii w 1967 roku, największy zaś zlot fanów origami odbywa się w USA.

• Najstarsza ilustracja przedstawiająca origami pochodzi z Wenecji i powstała w 1490 roku.

Zdjęcie: Envato Elements